اخیراً و در روز ۴ اکتبر، هم‌زمان با برگزاری انتخابات محلی در کشور گرجستان، معترضان بی‌شماری در تفلیس پایتخت این کشور تجمع نموده و سعی در وارد شدن به کاخ ریاست جمهوری به نام اوربلیانی داشته‌اند.[1]
اتفاقات اخیر تا حدودی نمادی از خشمی همگانی علیه حکومت حزب حاکم «رویای گرجستان»می‌باشد. خشمی همگانی و در سطح گرجستان که نه تنها منجر به بحران مشروعیت سیاسی و انتخاباتی گردیده، بلکه موج عظیمی از اعتراضات گسترده مردمی در تفلیس، هم‌زمان با انتخابات محلی را سبب شده که همین موضوع نشانه‌ای واضح از کاهش مشروعیت حزب حاکم «رویای گرجستان» است.
پیش‌تر بسیاری از احزاب مخالف حزب حاکم، این انتخابات را تحریم و آن را فاقد شفافیت و عدالت دانسته‌اند چرا که معتقدند تقلب گسترده و دخالت‌های غیرقانونی قدرتمندان در آن دخیل می‌باشد.[2]
در ادامه برخی نهادهای بین‌المللی نیز در این خصوص ابراز نگرانی نموده و این انتخابات را امری نمایشی در مقابل جلوه‌ای از یک رقابت واقعی دانسته‌اند.[3]
در این راستا، سعی و تلاش معترضین برای ورود به کاخ ریاست‌جمهوری نه‌فقط نمادی از مقابله با زور و قدرت، بلکه اعتراضی آشکار به عدم وجود مکانیسم‌های مشروعیت‌بخش در نظام انتخاباتی این کشور تلقی می‌شود. به گزارش برخی خبرگزاری‌ها و منابع مستقل، این درگیری‌ها میان معترضان و نیروهای حکومتی تا حدی پیش رفته است که پلیس برای متفرق‌کردن جمعیت و سرکوب امنیتی از آب‌پاش، گاز اشک‌آور و اسپری فلفل استفاده کرده است.[4]
در نقاطی از پایتخت این کشور و به‌خصوص اطراف کاخ ریاست جمهوری و میدان آزادی تفلیس، درگیری‌های فیزیکی میان نیروهای حکومتی و معترضین گزارش‌شده است. مقامات حکومتی این اعتراضات را اقدامی سازمان‌یافته، باهدف بی‌ثباتی و حتی «تلاش برای کودتا» قلمداد کرده‌اند.[5]
این درحالی است که در سمت مقابل و مخالفان معتقدند این اعتراضات در جواب سرکوب عمومی و انتخابات غیرقانونی شکل‌گرفته است. بنابه گفته‌ی ناظران بین‌المللی، اتفاقات اخیر نشانه‌ای از تشدید خشونت حکومتی و فروپاشی اعتماد مردم به نهادهای دولتی در گرجستان به‌شمار می‌آید. لازم به‌ذکر است بخش قابل‌توجهی از معترضان در این تظاهرات با در دست داشتن پرچم‌های اتحادیه اروپا و شعارنوشته‌هایی با شعارهای «اروپا خانه ماست» و «نه به روسیه، آری به اروپا»، خواستار بازگشت دولت گرجستان به مسیر ادغام سیاسی و اقتصادی با اتحادیه اروپا شدند.[6]
اکنون و در ادامه این شرایط، تداوم خشونت خیابانی و انکار مشروعیت نتایج انتخابات می‌تواند گرجستان را به‌سمت بی‌ثباتی سیاسی و شکاف اجتماعی بیشتر سوق دهد؛ مگر آنکه دولت و مخالفان به راه‌حلی گفت‌وگو‌محور و قانونی دست یابند. درحالیکه حزب «رویای گرجستان» بر قدرت و امنیت و کنترل فضای سیاسی اصرار دارد، اپوزیسیون و بخش بزرگی از عموم مردم، دولت را به «عدول از مسیر اروپا‌گرایی» متهم می‌کنند. تحلیلگران معتقدند که تنها از طریق گفت‌وگوی ملی فراگیر، اصلاح روند انتخابات و نیز پایبندی به قانون اساسی گرجستان می‌توان از تنش‌های سیاسی پیش‌آمده جلوگیری کرد. در غیر این‌صورت گرجستان در معرض تبدیل‌شدن به کشوری با جامعه‌ای به‌شدت دوقطبی، مشابه اوکراین پیش از سال ۲۰۱۴ قرار می‌گیرد.
از سویی می‌توان اذعان داشت نیمه‌کاره ماندن گفت‌وگوهای الحاق گرجستان به اتحادیه اروپا در ماه‌های اخیر، یکی از دلایل اصلی اعتراضات به شمار می‌آید. برخی از مخالفان، حزب حاکم را به‌دلیل آنکه باسیاست‌های متمایل به مسکو، آینده کشور را به خطر انداخته‌اند متهم دانسته و در مقابل مقامات حزب حاکم مدعی تداوم مسیر ادغام اروپایی هستند. از سوی دیگر هنرمندان و چهره‌های فرهنگی در حمایت از معترضان خواستار گذار مسالمت‌آمیز قدرت شده‌اند. درهمین خصوص پاتا پورچولاتزه خواننده مشهور اپرا، در اعتراض به محدود شدن فضای فرهنگی و برقراری جوی امنیتی در تفلیس، دست به تحصن زده و در اقدامی دیگر بیش از ۴۵۰ نفر از دانشگاهیان و دانشجویان نیز با امضای بیانیه‌ای، دخالت نیروهای امنیتی و نظامی را در تفرق تجمعات مردم محکوم و خواستار آزادی‌بیان و استقلال عمل شده‌اند.[7]
حضور گسترده چهره‌های فرهنگی و علمی سبب‌شده است که این جنبش، صرفاً به اعتراضات سیاسی محدود نمانده و به یک‌روند اجتماعی عمیق با مشارکت گسترده هنرمندان و فعالان اجتماعی و فرهنگی تبدیل شود. در سطح بین‌المللی نیز، فشارها بر دولت گرجستان افزایش‌یافته است. سازمان‌های بین‌المللی ازجمله عفو بین‌الملل و رسانه‌های غربی، دولت گرجستان را به سرکوبی مشابه آنچه در روسیه انجام‌شده، متهم کرده‌اند. برخی رهبران منطقه‌ای ازجمله رئیس‌جمهور مولداوی «مایا ساندو» نیز حمایت خود را از مردم گرجستان و حق اعتراض مسالمت‌آمیز آنها اعلام داشته و خواستار پایبندی تفلیس به مسیر ادغام اروپایی شده است.
در پایان یادآور می‌شود، اتفاقات اخیر در گرجستان را می‌توان نشانی از بحران عمیق در اعتماد میان مردم و حاکمیت دانست. اتفاقاتی که ریشه در نارضایتی عمومی از راهی غیرمردمی، رکود در مسیر ادغام اروپایی و افزایش فشارهای سیاسی دارد. ادامه خشونت‌های خیابانی و فضای امنیتی، نه تنها خطر بی‌ثباتی سیاسی را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند شکاف عمیق اجتماعی و خطر دو‌قطبی‌شدن جامعه را متبلور سازد . درحالیکه ادغام اروپایی در بن‌بست گرفتار شده‌است، آینده سیاسی گرجستان، به توانایی دولت و مخالفان در پذیرش گفت‌وگوی ملی، اصلاح قوانین انتخاباتی و بازگشت به اصول قانونی بستگی دارد. در شرایطی که فشار بین‌المللی بر تفلیس رو به افزایش است، تنها از راه تعامل سازنده و احترام به قانون می‌توان مسیر رشد و توسعه واقعی را برای این کشور پیمود.
نظر
ارسال نظر برای این مطلب