تشدید تنش‌ها با مسکو؛ جدیدترین راهبرد باکو برای نزدیکی به غرب
طی روزهای اخیر و در پی یک سلسله عملیات‌های سرویس امنیت فدرال روسیه (FSB) در شهر یکاترینبورگ روسیه و مراجعه به خانه‌های آذربایجانی تبارهای روسیه و کشته شدن دو برادر به نام‌های ضیاءالدین و حسین صفروف، دولت آذربایجان مجموعه‌ای از اقدامات تلافی‌جویانه را آغاز کرده است.
در ابتدا لازم به ذکر است طی سال‌های اخیر روابط دو کشور فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان با چالش‌هایی چون هدف قرار گرفتن و سقوط یک هواپیمای مسافربری خطوط هواپیمایی جمهوری آذربایجان (آذال) در قزاقستان که ۶۷ کشته بر جای گذاشت و نیز وقوع یک حمله سایبری در ماه فوریه گذشته به زیرساخت‌های دولتی آذربایجان روبه‌رو شده و در ادامه این موارد، بحران رخ‌داده که با بازداشت ده‌ها تن دیگر ازجمله تعدادی دیگر از آذربایجانی تبارهای ساکن روسیه طی یک سلسله عملیات‌های پلیسی همراه بود، این موضوع روابط دو کشور را دریکی از پایین‌ترین سطوح خود در تاریخ معاصر قرار داده است که طی آن شاهد برخی تحرکات خارج از عرف از سوی علی‌اف و نیروهای تحت امرش هستیم.
ارزیابی‌های اولیه حاکی از آن است که این تحرکات باکو که با حمایت‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی و انگلیس در جریان می‌باشد، در راستای ترویج پان‌ترکیسم و افراط‌گرایی مذهبی، بستری را برای تهدید امنیت منطقه فراهم کرده و زمینه را جهت نفوذ بیگانگان آماده می‌سازد.
برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که این سناریوسازی امنیتی طبق برنامه‌ریزی قبلی صورت گرفته و بخشی از زمینه‌سازیِ باکو برای نزدیکی بیشتر به ناتو بوده و درگیری‌های ساختگی اخیر از سوی باکو به‌نوعی دست‌آویزی جهت فراهم کردن بهانه حضور نظامی گسترده‌تر غرب در منطقه قفقاز است.
در دیگر سو شاهد واکنش‌های بازدارنده روسیه به پروژه علی‌اف باهدف حفظ وحدت منطقه‌ای و جلوگیری از نفوذ ناتو در منطقه و حفظ ثبات و امنیت سنتی قفقاز هستیم. در خصوص بهانه‌جویی مقامات باکو و ادعای کشته شدن برخی شهروندانش در روسیه، وزارت کشور روسیه اعلام کرد این عملیات با پشتیبانی واحد پاسخ سریع گارد ملی این کشور و در چارچوب تحقیقاتی درباره جنایات ارتکابی در سال‌ها قبل اجراشده است. در ادامه هم وزارت امور خارجه روسیه اعتراضات جمهوری آذربایجان به این عملیات و اینکه مقامات دست به بازداشت آذربایجانی‌ها در یکاترینبرگ زده‌اند را وارد ندانسته و تأکید کرد که برخی از بازداشتی‌ها، شهروندان آذربایجانی‌تبار روسیه بوده و متهم به ارتکاب جرائم جدی در سال‌های گذشته هستند. در همین خصوص دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین هم طی اظهاراتی بیان داشته است که دادستان‌های کل دو کشور برای برسی جنبه‌های مختلف واقعه رخ‌داده در تماس و ارتباط هستند.
به‌وضوح قابل پیش‌بینی است که بروز چنین تحرکاتی که درنهایت باعث ایجاد اخلال در وحدت منطقه‌ای و بروز تهدیدات نوظهور خواهد بود با واکنش روسیه همراه خواهد شد و همین موضوع ضرورت اتخاذ موضعی واحد در برابر افراط‌گرایی و دخالت بیگانگان را یادآور می‌شود. اکنون و پس از گذشت چند روز از آغاز بهانه‌جویی‌های باکو، شاهد واکنش‌های گام‌به‌گام روسیه به پروژه علی‌اف، به‌عنوان اقدامات بازدارنده هستیم. یادآور می‌گردد مقابله روسیه با شبکه نفوذی علی‌اف، در راستای مقابله با ناامنی سازمان‌یافته و جلوگیری از گسترش افراط‌گرایی در منطقه ارزیابی می‌شود. در این شرایط ، همکاری فی‌مابین ایران، روسیه و سایر کشورهای منطقه برای مقابله با تهدیدات مشترک، امری ضروری و راهبردی خواهد بود. چراکه وحدت منطقه‌ای در برابر این‌دست اقدامات که با تحریکات بیرونی سرمنشاء دارند، در چنین شرایطی از مهم‌ترین ابزارهای جلوگیری از نفوذ صهیونیسم و مقابله با گسترش بیمارگونه ناتو و افراط‌گرایی پان‌ترکی خواهد بود.
به یاد داریم که پیشتر و طی ماه‌های اخیر «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه «دونالد ترامپ» در امور خاورمیانه پس از دیدار از مسکو و جلسه محرمانه با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه، به باکو سفر کرد تا در نشستی هماهنگ با رژیم صهیونیستی، با مقامات جمهوری آذربایجان دیدار داشته باشد.
اکنون و در بحبوحه تقابل بی‌سابقه میان مسکو و باکو، وزارت امور خارجه روسیه طی روزهای اخیر ضمن اعلام هشدار به باکو، با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که «نیروهای مشخصی» در تلاش برای تخریب روابط دو کشور هستند.
ماریا زاخارووا، سخنگوی این وزارتخانه، بدون مشخص کردن هویت این نیروها، هشدار داد: «ما انتظار داریم کسانی که می‌خواهند روابط دوجانبه را خراب کنند، از اقدامات تحریک‌آمیز بیشتر خودداری ورزند. چنین اقداماتی آسیب جدی به روابط بین‌دولتی وارد می‌کند». زاخارووا در ادامه با لحنی تهدیدآمیز، «اتحاد راهبردی» دو کشور را یادآور شده و از باکو خواست تا برای بازگشت به سطح روابطی که در اسناد رسمی تعریف و ثبت‌شده است، اقدام کند. درهمین خصوص دیمیتری ماسیووک، کارشناس سیاسی روس و از مقامات سازمان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) بیان داشته است «ما شاهد تلاش‌های فعال برخی نیروها برای ایجاد شکاف در روابط مسکو با باکو هستیم».
خاطرنشان می‌سازد بروز چنین تحرکاتی با هر هدفی که داشته باشند فقط و فقط باعث شکل‌گیری مشکلاتی جدیدتر برای گردانندگان آن شده و درنهایت ضمن منزوی شدن بیشتر مجریان نقشه‌های توسعه‌طلبانه و استعماری غرب و تزلزل بیشتر نظام استکباری غرب ، ثبات منطقه و نظم امنیتی قفقاز و اوراسیا را به خطر می‌اندازد و در این شرایط ، همکاری مستمر کشورهای منطقه برای مقابله با این دست تهدیدات مشترک، امری ضروری و راهبردی خواهد بود.
نظر
ارسال نظر برای این مطلب