طرح انرژی بریتانیای کبیر (GBE) که توسط حزب کارگر معرفی شده است، به عنوان یکی از ارکان اصلی دیدگاه این حزب برای مقابله با بحران انرژی بریتانیا و گذار به آینده‌ای با انرژی پاک مطرح شده است. این طرح یک شرکت دولتی مستقر در اسکاتلند خواهد بود، در نظر دارد تا با سرمایه‌گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر، ایجاد شغل و کاهش صورت‌حساب‌های انرژی، بریتانیا را به سمت برق بدون کربن تا سال ۲۰۳۰ هدایت کند. با این حال، این طرح با انتقادات قابل توجهی مواجه شده است و منتقدان استدلال می‌کنند که بیشتر بر برندسازی سیاسی متمرکز است تا ارائه راه‌حل‌های عملی، نیازهای فوری عمومی را نادیده می‌گیرد و حتی بازار انرژی را با چالش روبه‌رو می‌کند.
طرح GBE به عنوان یک سیاست راهبردی برای تبدیل بریتانیا به یک «ابرقدرت انرژی پاک» معرفی شده است و با بودجه ۸.۳ میلیارد پوندی، که از طریق افزایش مالیات بر درآمدها بر اپراتورهای نفت و گاز دریای شمال تأمین می‌شود، و نرخ مالیات آن‌ها را از ۷۵٪ به ۷۸٪ افزایش می‌دهد. این طرح در نظر دارد که در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد، خورشید و جزر و مد سرمایه‌گذاری کند و ۵۳,۰۰۰ شغل در حوزه انرژی پاک ایجاد کند، و همینطور صورت‌حساب‌های سالانه انرژی خانوارها را تا ۳۰۰ پوند کاهش دهد.
با این حال، عدم وجود یک نقشه راه مالی و فنی دقیق، تردیدهایی را در مورد امکان‌پذیری آن ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، زمان‌بندی و مکانیسم‌های خاص برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه این طرح مبهم باقی مانده است، که باعث می‌شود برخی آن را به عنوان یک ژست نمایشی برای جلب توجه در انتخابات ببینند. مقاله‌ای در سال ۲۰۲۲ در نیو استیتسمن اشاره کرد که ۷۲٪ از رأی‌دهندگان محافظه‌کار در سال ۲۰۱۹ از یک شرکت انرژی متعلق به دولت حمایت می‌کنند، که نشان می‌دهد جذابیت GBE به گونه‌ای استراتژیک برای جلب توجه طیف گسترده‌ای از رأی‌دهندگان طراحی شده است .عدم وجود نتایج کوتاه‌مدت مشخص، این تصور را تقویت می‌کند که GBE بیشتر در مورد تبلیغات است تا مقابله با بحران فوری انرژی.
همچنین، با توجه به اینکه میلیون‌ها خانوار بریتانیایی در مواجهه با فقر انرژی و صورت‌حساب‌های سرسام‌آور انرژی قرار دارند، تمرکز GBE بر اهداف بلندمدت انرژی پاک مورد انتقاد قرار گرفته است، زیرا نیازهای فوری عمومی را نادیده می‌گیرد. بحران هزینه‌های زندگی فشارهای مالی را تشدید کرده است، با این حال حزب کارگر ۸.۳ میلیارد پوند را به پروژه‌ای با مزایای کوتاه‌مدت نامشخص اختصاص داده است، به جای اینکه در اقدامات فوری مانند یارانه‌های انرژی یا طرح‌های عایق‌کاری خانه سرمایه‌گذاری کند. این گزینه‌های جایگزین می‌توانند به طور مستقیم بار خانوارهایی را که با هزینه‌های انرژی سرسام‌آور دست و پنجه نرم می‌کنند، کاهش دهند.
در کنار آن حزب سبز سرمایه‌گذاری ۸.۳ میلیارد پوندی را برای دستیابی به برق بدون کربن تا سال ۲۰۳۰ ناکافی دانسته و اشاره کرده است که حزب کارگر در اوایل سال ۲۰۲۴ بودجه سبز گسترده‌تر خود را کاهش داده است، این نشان می‌دهد که GBE ممکن است نه اهداف بلندمدت اقلیمی را به طور کامل برآورده کند و نه چالش‌های اقتصادی فوری را به طور مؤثر حل کند، و خانوارها را در حالی که منابع به سمت یک پروژه مبهم هدایت می‌شوند، آسیب‌پذیر می‌گذارد .
ایجاد یک شرکت انرژی متعلق به دولت و پیشنهاد افزایش مالیات بر درآمدهای نفتی، نگرانی‌هایی را در مورد اختلال در بازار و اعتماد سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. کارشناسان انرژی هشدار می‌دهند که GBE می‌تواند بوروکراسی را افزایش دهد و سرمایه‌گذاری خصوصی را که برای گسترش زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر حیاتی است، دلسرد کند. حزب ملی اسکاتلند (SNP) حزب کارگر را متهم کرده است که با توقف مجوزهای جدید نفت و گاز و افزایش مالیات، هزاران شغل در اسکاتلند را به خطر می‌اندازد، که می‌تواند بخش انرژی را بی‌ثبات کند .برآوردها نشان می‌دهد که این سیاست‌ها می‌توانند منجر به از دست دادن تا ۱۰۰,۰۰۰ شغل، به ویژه در صنعت نفت و گاز اسکاتلند شوند.
علاوه بر آن، محافظه‌کاران GBE را به عنوان یک طرح بدون بودجه و با «تأثیر فوری» بر هزینه‌های انرژی توصیف کرده‌اند و استدلال می‌کنند که این طرح می‌تواند بازار را بیشتر بی‌ثبات کند. این انتقادات نشان‌دهنده پتانسیل GBE برای ایجاد عدم قطعیت و دلسرد کردن مشارکت بخش خصوصی است که برای گذار انرژی بریتانیا ضروری است.
در داخل حزب کارگر نیز، GBE اختلافات داخلی را آشکار کرده است، به طوری که برخی از اعضا به طور خصوصی اعتراف می‌کنند که این طرح بیشتر برای جلب نظر عمومی طراحی شده است تا ارائه یک سیاست قوی. این عدم اجماع می‌تواند اجرای GBE را تضعیف کند. همچنین انتقادات داخلی و خارجی نشان می‌دهد که توسعه GBE به دلیل عدم حمایت یکپارچه در داخل حزب کارگر و در میان متحدانش، با مشکل مواجه است و این می‌تواند اثربخشی آن را به خطر بیندازد.
در کنار آن، نمونه‌های جهانی شرکت‌های انرژی متعلق به دولت، داستان‌های هشداردهنده‌ای برای GBE ارائه می‌دهند. شرکت EDF فرانسه که اغلب به عنوان یک الگو ذکر می‌شود، در سال ۲۰۲۲ به طور کامل ملی شد تا حاکمیت انرژی را تضمین کند و قیمت‌ها را در میان هزینه‌های رو به افزایش انرژی کنترل کند. با این حال، EDF با چالش‌های قابل توجهی از جمله بدهی بالا و مشکلات عملیاتی مواجه است، به طوری که نیمی از ناوگان هسته‌ای آن در سال ۲۰۲۲ به دلیل نیاز به تعمیرات، از دسترس خارج بود .
به طور مشابه، شرکت Bharat Energy هند به دلیل ناکارآمدی و فساد مورد انتقاد قرار گرفته است، که خطرات سوءمدیریت در شرکت‌های دولتی را نشان می‌دهد. این نمونه‌ها نشان می‌دهند کهGBE، با بودجه نسبتاً ناچیز ۸.۳ میلیارد پوندی خود، می‌تواند با چالش‌های مالی و عملیاتی مشابهی روبرو شود.
در پایان، باید توجه داشت که بریتانیا در حال حاضر در یک تنگنای استراتژیک در حوزه انرژی قرار دارد. اهداف بلندپروازانه کاهش انتشار کربن تا ۲۰۳۰، فشار برای مقابله با فقر انرژی و محدودیت‌های بودجه‌ای، مجموعه‌ای از چالش‌های پیچیده را پیش روی سیاست‌گذاران قرار داده است. اگر برنامه‌هایی مانند GBE فاقد شفافیت اجرایی باشند و هماهنگی لازم با سایر بازیگران بازار انرژی صورت نگیرد، این کشور ممکن است نه تنها از رسیدن به اهداف زیست‌محیطی جا بماند، بلکه منابع مالی و اعتماد عمومی را نیز از دست بدهد. بریتانیا برای عبور از این بحران نیازمند راهبردی روشن، تخصیص بهینه منابع و اجماع سیاسی است؛ در غیر این صورت، وعده‌های تو خالی به‌سرعت رنگ می‌بازند و بحران انرژی همچنان باقی خواهد ماند.
امین مهدوی
[1] Make Britain a clean energy superpower – The Labour Party
[2] Labour Party targets hydrogen and CCS in new Great British Energy policy | leave britain importing key energy system components | gasworld
[3] Labour promised a state-owned energy company. Can it work? – POLITICO
[4] Spending review 2025: Six key things we learned from Rachel Reeves' announcement | Institute for Government
[5] https://theconversation.com/what-we-know-so-far-about-labours-plan-for-great-british-energy-231408
نظر
ارسال نظر برای این مطلب